چای
مقدمه :
چاي که به زبان انگليسي TEA و چيني TAY يا CHAI ناميده مي شود ، به صورت درخت يا درختچه و مخصوص مناطق استوايي و اطراف آن است . بوته چاي داراي برگهاي ساده ، غالباً پايا ، متناوب و گل هايي معمولا نر - ماده و منظم است .
چاي داراي دو گونه مهم چيني CAMELLTA SINESIS و آسامي CAMELLTA ASSAMICA و يک زير گونه کامبوجي مي باشد . چاي را از سرشاخه هاي جوان و ترد شامل دو يا سه برگ و جوانه هاي ناشکفته انتهايي و با عملياتي چند بر روي آنها مي سازند .
چاي که به زبان انگليسي TEA و چيني TAY يا CHAI ناميده مي شود ، به صورت درخت يا درختچه و مخصوص مناطق استوايي و اطراف آن است . بوته چاي داراي برگهاي ساده ، غالباً پايا ، متناوب و گل هايي معمولا نر - ماده و منظم است .
چاي داراي دو گونه مهم چيني CAMELLTA SINESIS و آسامي CAMELLTA ASSAMICA و يک زير گونه کامبوجي مي باشد . چاي را از سرشاخه هاي جوان و ترد شامل دو يا سه برگ و جوانه هاي ناشکفته انتهايي و با عملياتي چند بر روي آنها مي سازند .
انواع چاي :
تمام انواع چاي را مي توان به سه گروه عمده تخميري ( چاي سياه ) تخمير نشده ( چاي سبز ) و نيمه تخميري ( چاي اولانگ و پوچونگ ) تقسيم کرد .
تمام انواع چاي را مي توان به سه گروه عمده تخميري ( چاي سياه ) تخمير نشده ( چاي سبز ) و نيمه تخميري ( چاي اولانگ و پوچونگ ) تقسيم کرد .
ترکيبات چاي :
ترکيبات اساسي برگ چاي عبارتند از :
آب ، تانن ، کافئين ( تئين ) ،اسانسهاي روغني ،آلبومين ، قند پکتين و خاکستر
ترکيبات اساسي برگ چاي عبارتند از :
آب ، تانن ، کافئين ( تئين ) ،اسانسهاي روغني ،آلبومين ، قند پکتين و خاکستر
ارزش غذايي چاي :
نوشابه چاي علاوه بر کافئين داراي مقداري پروتئين و ئيدراتهاي کربن است . چاي به تنهايي از نظر مقدار کالري که به مصرف کننده مي دهد بسيار کم است و در حدود ۴ کالري در يک فنجان چاي ( ۱۷۰ گرم ) مي باشد . چاي داراي ويتامين هاي متعددي از گروه B شامل ويتامين B1 و B2 و اسيد فوليک و اسيد پانتوتنيک و نيز مقدار قابل ملاحظه اي ويتامين P ( نياسين ) مي باشد . برگ سبز چاي از نظر ويتامين C ، غني است .
نوشابه چاي علاوه بر کافئين داراي مقداري پروتئين و ئيدراتهاي کربن است . چاي به تنهايي از نظر مقدار کالري که به مصرف کننده مي دهد بسيار کم است و در حدود ۴ کالري در يک فنجان چاي ( ۱۷۰ گرم ) مي باشد . چاي داراي ويتامين هاي متعددي از گروه B شامل ويتامين B1 و B2 و اسيد فوليک و اسيد پانتوتنيک و نيز مقدار قابل ملاحظه اي ويتامين P ( نياسين ) مي باشد . برگ سبز چاي از نظر ويتامين C ، غني است .
مراحل توليد چاي :
چاي به دو شيوه سنتي ( ارتدوکس ) و غيرسنتي ( C.T.C ) توليد مي شود . تفاوت اين دو شيوه به نوع مالش و لوله کردن برگ سبز چاي مربوط است . در شيوه C.T.C کليه سلولها و رنگدانه هاي چاي اکسيده مي شوند و در نتيجه اين نوع چاي از نظر رنگ و کيفيت نسبت به شيوه سنتي برتري دارد .
چاي به دو شيوه سنتي ( ارتدوکس ) و غيرسنتي ( C.T.C ) توليد مي شود . تفاوت اين دو شيوه به نوع مالش و لوله کردن برگ سبز چاي مربوط است . در شيوه C.T.C کليه سلولها و رنگدانه هاي چاي اکسيده مي شوند و در نتيجه اين نوع چاي از نظر رنگ و کيفيت نسبت به شيوه سنتي برتري دارد .
مراحل توليد چاي به شيوه ارتدوکس ( سنتي ) به طور خلاصه عبارت است از:
الف ) پلاساندن
هدف اين مرحله کاهش رطوبت برگها به ميزان ۴۰ درصد و کاهش مقدار کافئين و تانن و کلروفيل و تبديل نشاسته به قند مي باشد .
ب - مالش
در اين مرحله شيره گياه از سلولها خارج مي شود و براي مرحله بعد آماده مي شود . در اين مرحله ماده گس چاي ( تانن ) از سلولها خارج و در اثر تماس با هوا کمي سياه رنگ مي شود
ج - تخمير
در اين مرحله حدود ۵۰ درصد از تانن چاي از بين مي رود و قسمتي هم اکسيده و به مواد معطر افزوده مي شوند . در موقع اکسيده شدن تانن همزمان با زياد شدن رنگ ، بوي علفي و رنگ سبز آن از بين مي رود .
د - خشک کردن
در اين مرحله برگهاي چاي به سرعت در حرارت خشک ۸۵-۹۰ درجه سانتيگراد خشک و بلافاصله سرد مي شوند .
الف ) پلاساندن
هدف اين مرحله کاهش رطوبت برگها به ميزان ۴۰ درصد و کاهش مقدار کافئين و تانن و کلروفيل و تبديل نشاسته به قند مي باشد .
ب - مالش
در اين مرحله شيره گياه از سلولها خارج مي شود و براي مرحله بعد آماده مي شود . در اين مرحله ماده گس چاي ( تانن ) از سلولها خارج و در اثر تماس با هوا کمي سياه رنگ مي شود
ج - تخمير
در اين مرحله حدود ۵۰ درصد از تانن چاي از بين مي رود و قسمتي هم اکسيده و به مواد معطر افزوده مي شوند . در موقع اکسيده شدن تانن همزمان با زياد شدن رنگ ، بوي علفي و رنگ سبز آن از بين مي رود .
د - خشک کردن
در اين مرحله برگهاي چاي به سرعت در حرارت خشک ۸۵-۹۰ درجه سانتيگراد خشک و بلافاصله سرد مي شوند .
درجه بندي چاي :
چاي بعد از عمليات توليد ،درجه بندي مي شود و به انواع قلمي ، شکسته ، باروتي و خاک چاي تقسيم مي گردد .
رنگ چاي : چاي به سه رنگ مورد استفاده قرار مي گيرد :
۱ - چاي سياه ۲ - چاي سبز ۳ - چاي قرمز
رنگ چاي : چاي به سه رنگ مورد استفاده قرار مي گيرد :
۱ - چاي سياه ۲ - چاي سبز ۳ - چاي قرمز
هر سه نوع چاي قابض ، محرک ، مسکن و مدر يا ادرارآور و معرق است و داراي اثرات آرام بخشي روي سلسله اعصاب مي باشد .
چاي چيست
چاي يك نوشيدني حاوي کافئین ميباشد كه با خيساندن بـرگـهـاي گياه كامليا سيننس(CAMELLIA SINENSIS) آب داغ تـهــيه ميگردد. كشورهاي عمده توليد كننده چاي عـبــارتند از: چين، هند، بنگلادش، پاكستان، ايران، كره، ســريلانكا، تايوان، ژاپن، استراليا، آرژانتين، كنيا، اندونزي و نپال.
برگهاي چاي پس از چيدن مانند سيبي كه در معرض هواقرار ميگيرد تغيير رنگ ميدهد، خيلي سريع پژمرده شــده و اكسيده ميگردند. علت آن تخمير آنزيمي است كه باعث
تجزيه كلروفيل و آزاد شدن تانين برگهاي چاي مي گــردد. چاي به 4 گروه بر اساس درجه و مدت زمان اكسيداسيون برگ هـاي چــاي تـقسيم بندي مي شود. در واقـــع رونــد
اكسيـداسيــون در هــر گــروه در مـــرحــله خاصي با خارج ساختن آب برگها توسط حرارت دادن متوقف ميگردد.
چاي سياه (BLACK TEA):
روند توليد آن به اين نحومي بـاشد كه برگهاي چاي را پس از برداشت آن در دما و رطوبت كـنـتـرل شـــده رهــا مي كنــنــد تــــا اكسيد گردد.
اكسـيـداسيـون در چاي سبز قابل ملاحظه بوده و مدت آن2 هفته تا يك ماه بطول مي انجامد. سـپس برگـهاي چاي خشك مي گــردند تا رونداكسيداسيون متوقف گردد. چاي سـياه نـســبت به انواع ديگر کافئین بيشتري دارد بهـمين خاطر طعم آن قويتر مي بـاشد. امــا بــر خلاف چاي سبز، چاي سياه طعم خودرا پس از گذشت سالها از تاريخ توليد حفظ ميكند. اين نوع چاي متداولترين و پر مصرف ترين نوع چاي در دنيا ميباشد.
روند توليد آن به اين نحومي بـاشد كه برگهاي چاي را پس از برداشت آن در دما و رطوبت كـنـتـرل شـــده رهــا مي كنــنــد تــــا اكسيد گردد.
اكسـيـداسيـون در چاي سبز قابل ملاحظه بوده و مدت آن2 هفته تا يك ماه بطول مي انجامد. سـپس برگـهاي چاي خشك مي گــردند تا رونداكسيداسيون متوقف گردد. چاي سـياه نـســبت به انواع ديگر کافئین بيشتري دارد بهـمين خاطر طعم آن قويتر مي بـاشد. امــا بــر خلاف چاي سبز، چاي سياه طعم خودرا پس از گذشت سالها از تاريخ توليد حفظ ميكند. اين نوع چاي متداولترين و پر مصرف ترين نوع چاي در دنيا ميباشد.
انواع ديگر چاي بر حسب تركيبات آن
· چاي يخ (ICED TEA): معمولا به چاي اندكي ليمو ترش و شـيـره ذرت اضـافـه شــده و درون فنجان حاوي يخ ريخته شده و سرو مي گردد.
· سبك انگليسي(ENGLISH STYLE): در اين روش چاي همراه با خامه و ليمو ترش سرو ميگردد.
· بوبا (BUBBLE TEA،BOBA): اين نوشيدني تشكيل گرديده از چاي يخ، شـيـر و گـوي هاي صمـغ مـانـنـدي كــه بــــه مرواريد موسوم بوده و از گياه تاپوئيكا تهيه ميگردد.
· چاي كيسه اي (TEA BAG): در چـاي كـيــســه اي از خاك چاي استفاده ميگـردد كــه از نظر دوستاران چاي زياد محبوب نميباشد.
* در فرهنگهاي مختلف چاي را همراه با مواد گوناگوني مصرف ميكنند مانند:هل، شكر، عسل، ليمو ترش، شير، مرباي ميوه ها و چاشني هاي ديگر.
· چاي يخ (ICED TEA): معمولا به چاي اندكي ليمو ترش و شـيـره ذرت اضـافـه شــده و درون فنجان حاوي يخ ريخته شده و سرو مي گردد.
· سبك انگليسي(ENGLISH STYLE): در اين روش چاي همراه با خامه و ليمو ترش سرو ميگردد.
· بوبا (BUBBLE TEA،BOBA): اين نوشيدني تشكيل گرديده از چاي يخ، شـيـر و گـوي هاي صمـغ مـانـنـدي كــه بــــه مرواريد موسوم بوده و از گياه تاپوئيكا تهيه ميگردد.
· چاي كيسه اي (TEA BAG): در چـاي كـيــســه اي از خاك چاي استفاده ميگـردد كــه از نظر دوستاران چاي زياد محبوب نميباشد.
* در فرهنگهاي مختلف چاي را همراه با مواد گوناگوني مصرف ميكنند مانند:هل، شكر، عسل، ليمو ترش، شير، مرباي ميوه ها و چاشني هاي ديگر.
چای سبز
چاي سبز معمولاً براي معالجه بيماريها تجويز مي شود. اما مردم در تمام نقاط جها ن پي برده اند كه نوشيدن چاي سبزبطور روزانه فوايد سلامتي زيادي دارد. چاي سبز ماده پيشگيري كننده مهمي در قبال سرطان، افزايش چربيهاي خون، سفت شدن رگها و حفره هاي دندان تلقي ميشود. اين گياه در قبال اسهال خوني ناشي از باكتري مصونيت ايجاد مي كند. چاي سبز در رفع پاره اي از عفونتهاي قارچي، باكتري و حتي ويروسي (نظير سرماخوردگي عادي) نيز مفيد است. تفاوت بين چاي سبزو سياه در نحوه عمل آوري آنهاست. برگهاي تازه چاي كمي بخار داده ميشود و سپس به سرعت در چاي سبز خوشكانده ميشود. اين عمل از كنش آنزيمها در متلاشي كردن مواد غذايي و مغزي موجود در چاي بنام "پلي فنول" كه عناصر ضد سرطاني چاي سبز محسوب ميشوند، پيشگيري مي كند. پلي فنول چاي سبز حتي در مقايسه با ويتامين هاي C و E ضد اكسيد كننده بهتري است. چاي سبز براي سيستم هاضمه شما نيز مفيد است. چاي سبز سبب ميشود كه روشنتر فكر كنيد و حتي قوه بينايي شمارانيزتقويت مي كند. اين گياه رگها را تقويت و از تجمع چربيهاي زياد در خون جلوگيري مي كند. اين گياه خلط را از گلوي ملتهب پاك و اثر مواد سمي را خنثي مي كند. "تانين" موجود در اين گياه مي تواند از تداوم اسهال جلوگيري كند. اگر در صدد افزايش ميزان تانين در چاي هستيد، بگذاريد بيشتر دم بكشد.
معرفي گياه
گياه چاي، گل بزرگي است كه داراي برگهاي هميشه سبز است. چاي سبز اثالتاً بومي چين است كه در آن كشور بيش از پنج هزار سال مورد مصرف بوده است. امروزه چاي در تمامي نقاط آسيا و بخشهايي از خاورميانه و آفريقا نيز كشت ميشود. چاي سياه در آمريكا بيشتر رايج است و تخمير داده ميشود و به اندازه چاي سبز سالم نيست. چاي سبز تخمير داده نميشود (چاي اولانگ نيمه تخمير شده است).
گياه چاي، گل بزرگي است كه داراي برگهاي هميشه سبز است. چاي سبز اثالتاً بومي چين است كه در آن كشور بيش از پنج هزار سال مورد مصرف بوده است. امروزه چاي در تمامي نقاط آسيا و بخشهايي از خاورميانه و آفريقا نيز كشت ميشود. چاي سياه در آمريكا بيشتر رايج است و تخمير داده ميشود و به اندازه چاي سبز سالم نيست. چاي سبز تخمير داده نميشود (چاي اولانگ نيمه تخمير شده است).
تركيبات گياه
غنچه برگ و برگهاي جوان بهترين بخش چاي سبز هستند. چاي حاوي كافئين آلكالوئيدهاي پورين، تئوفيلين و تئوبرومين است. اما فعال ترين تركيبات موجود در آن عبارت است از پلي فنولها كه بسياري از خواص درماني و پيشگيرانه ناشي از وجود آنها است.
غنچه برگ و برگهاي جوان بهترين بخش چاي سبز هستند. چاي حاوي كافئين آلكالوئيدهاي پورين، تئوفيلين و تئوبرومين است. اما فعال ترين تركيبات موجود در آن عبارت است از پلي فنولها كه بسياري از خواص درماني و پيشگيرانه ناشي از وجود آنها است.
اشكال موجود :
اغلب فرآورده هاي چاي سبز به صورت برگ خشك چاي عرضه ميشوند. البته عصاره هاي تهيه شده از برگها و غنچه برگ آن موجود است. چاي سبز حاوي 300 تا 400 پلي فنول و 50 تا 100 ميلي گرم كافئين در هر ليوان است. فرآورده هاي چاي سبز عاري از كافئين داراي پلي فنولهاي فشرده (60 تا 89 درصد كل پلي فنولها) است.
نحوة مصرف :
يكي از عناصر فعال در چاي سبز به اندازه آسپيرين ازتجمع پلاكتهاي خوني جلوگيري مي كند كه اين اثر جريان خون را بهبود مي بخشد. چاي سبز از سخت شدن رگها نيز جلوگيري مي كند. تحقيقات مردمي نشان مي دهد كه در كشورهايي كه مردم هر روز چاي سبز مصرف مي كنند موارد سرطاني كمتر بوده است، هر چند بين اين دو هيچ رابطه علت و معلولي تاييد نشده است. اما چاي سياه فاقد خاصيت مشابهي است. در واقع، اگر به مقدار زيادي چاي سياه مصرف كنيد، ضريب خطر ابتلا به سرطان راست روده، كيسه صفرا و مخاط رحم را افزايش مي دهيد.
يكي از عناصر فعال در چاي سبز به اندازه آسپيرين ازتجمع پلاكتهاي خوني جلوگيري مي كند كه اين اثر جريان خون را بهبود مي بخشد. چاي سبز از سخت شدن رگها نيز جلوگيري مي كند. تحقيقات مردمي نشان مي دهد كه در كشورهايي كه مردم هر روز چاي سبز مصرف مي كنند موارد سرطاني كمتر بوده است، هر چند بين اين دو هيچ رابطه علت و معلولي تاييد نشده است. اما چاي سياه فاقد خاصيت مشابهي است. در واقع، اگر به مقدار زيادي چاي سياه مصرف كنيد، ضريب خطر ابتلا به سرطان راست روده، كيسه صفرا و مخاط رحم را افزايش مي دهيد.
اثرات ضد سرطاني چاي سبز در موارد سرطان مجراي معده- روده اي، سرطان ريه و پستان بيشتر نمايان است. چاي سبز قوياً به عنوان جايگزيني براي چاي سياه و قهوه توصيه ميشود. نوشيدن روزانه سه ليوان چاي سبز (حاوي سه گرم مواد حل شدني، يا 240 تا 320 گرم پلي فنولها) يا روزانه 300 تا 400 ميلي گرم عصاره استاندارد چاي سبز (عصاره ها بايد حاوي 80 درصد پلي فنولها و 55 درصد اپي گالوكزچين) ميزان مصرفي چاي سبز است. انواع فرآورده هاي كپسولي و مايع چاي سبز نيز قابل دسترسي است.
تداخل هاي احتمالي :
اگر داروهاي الكالين (نسخه اي يا بدون نسخه) مصرف مي كنيد، بهتر است كه از مصرف چاي بپرهيزيد. تانين موجود در چاي با داروهاي الكالين (قليايي) تداخل پيدا مي كند كه اين امر سبب ميشود كه داروها كم اثر باشند.
اگر داروهاي الكالين (نسخه اي يا بدون نسخه) مصرف مي كنيد، بهتر است كه از مصرف چاي بپرهيزيد. تانين موجود در چاي با داروهاي الكالين (قليايي) تداخل پيدا مي كند كه اين امر سبب ميشود كه داروها كم اثر باشند.
چای هیچ گونه کالری نداشته مگر آنرا با شیر یا سایر شیرین کننده ها شیرین کنید. افرادی که مایلند با دریافت کمتر از 250 کالری کمتر در روز بتوانند در هر هفته یک پوند وزن کم کنند می توانند با خیال آسوده از این نوشیدنی بدون کالری استفاده نمایند . چای باعث افزایش متابولیسم بدن شما می شود بسیاری از مردم در مورد کم بودن متابولیسم بدنشان شکایت دارند و می گویند این امر باعث چاقی در آنها می گردد . چای سبز به عنوان یک فاکتوری که واقعا باعث افزایش سرعت متابولیسم میشود به اثبات رسیده و شما می توانید 70 الی 80 کالری اضافی دریافتی خود را نیز با نوشیدن فقط 5 فنجان چای سبز در روز بسوزانید . پس از یک سال شما قادر خواهید بود که 4 کیلوگرم از وزن خود را فقط با نوشیدن چای سبز از دست بدهید .البته 15 دقیقه پیاده روی روزانه نیز همین اثر را خواهد داشت . کدام چای بهتر است ؟ چای سبز – سیاه- یا سفید همه ی انواع چای حاوی مقادیری فلاونوئید می باشند . چای سبز و سیاه هردو از گیاه بدست می آیند اما چای سبز در زمان کوتاه تری خشک شده و در مرحله ی تخمیر وارد نمی شود بر خلاف چای سیاه. بنابراین مقادیر کمتری از فلاونوئید – ماده ی مفید چای – را از دست می دهد
برگرفته از سایت طعام اسرار
+ نوشته شده در سه شنبه هفتم شهریور ۱۳۹۱ ساعت 10:46 توسط خلیل منصوری
|